تبریزتریپ

قلعهٔ جوشین «جوشون قالاسی»یکی از قلعه‌های تاریخی شهرستان ورزقان در شمال استان آذربایجان شرقی است.که در منطقه قره داغ (ارسباران)قرار دارد. قلعه جوشین در ۳۵ کیلومتری غرب ورزقان و ۳۰ کیلومتری شرق خاروانا و در ۴ کیلومتری روستای جوشین و در منطقه‌ای کوهستانی و سخت‌گذر در بالای یک کوه مرتفع صخره‌ای قرار گرفته‌است.

قلعه جوشین با شماره ۲۲۵۴۰ در تاریخ ۱۳۸۶/۱۲/۲۷ به ثبت ملی رسیده است.

نامگذاری

جوشین به معنی جوشماق (خروشان) محل چشمه های خود جوش و استخر ها.در فرهنگ دهخدا به معنی جوش و خروش آمده است.

پیشینه

این قلعه در زمان قدیم یک مرکز فرماندهی و در پایین آن محل سکونت نیروهای دفاعی قرار داشته است.گفته می شود وقتی آتش در این قلعه مشتعل می شد از قلعه بابک، آغچه قلعه و قیزقلعه سی واقع در جمهوری آذربایجان دیده می شده است.این قلعه در حمله اعراب به ایران یکی از مراکز مقاومت بود.در گذشته گردنه صعب العبور گال در مجاورت قلعه جوشین عمده‌ترین مرکز تجمع راهزنان بوده است. این قلعه جنبه دفاعی داشته و گفته می‌شود در زمان حمله اعراب در زمان خلیفه دوم، قلعه جوشین مرکز مقاومت مردم محلی دیزمار بوده است و اعراب بارها شکست خورده در نهایت با خدعه توانستند این قلعه را تسخیر کنند.

دره رود جوشین ارتفاعات رشته کوه پیر سقا را از ارتفاعات قلعه جوشین جدا کرده است. در گذشته گردنه صعب العبور گال در مجاورت قلعه جوشین عمده‌ترین مرکز تجمع راهزنان بوده است.

قلعه جوشین یکی از قلاع و دژ مستحکم انقلابیون تاریخ ارسباران آذربایجان بوده است که به محل توریستی و گردشگری تبدیل شده است. این قلعهٔ باستانی که، قدمت آن به، هزارهٔ اول قبل از میلاد و به روزگاران، ازمنهٔ سومرها، ایلام‌ها و اورارتوها برمی گردد.

معماری

حوضچه‌هایی که جهت ذخیره آب باران و برف از دل سنگ کنده شده اند. کانالی که جهت جمع آوری و هدایت آبهای سطحی به داخل حوضچه ها قابل مشاهده است. حوضچه‌ای که داخل آن درخت بید روییده است به نام محلی (سوودی گول) معروف است.

از مشخصه‌های بارز معماری این قلعه وجود پلکان‌های کنده شده در دل کوه و دیوارهای خشکه چین ساخته شده از سنگ درقسمت غربی آن بشمار می‌رود که، اینک بصورت آوار فروریخته نظر صعود کنندگان به را به خود جلب می‌کند. همچنین درسکوهای بالای قلعه حوض و انبارهایی است که، بوسیله کانال‌ها و قنات‌های سطحی آب برف و باران به درون آنها هدایت می‌شده است، درمحوطهٔ قلعه سفال‌های رنگین پیدا شده است بصورت چرخساز باخمیرمایهٔ موادکانی هستندکه، بسیار زیبا وظریف و هنرمندانه ساخته شده‌اند.

ارتفاع قلعه از سطح دریا در حدود ۱۸۰۰ متر و ارتفاع صخره قلعه حدود ۳۰۰ متر و شیب سه طرف قلعه بسیار تند است و نمی‌توان بالا رفت. فقط از یک مسیر تنگ کوهستانی که در جهت روبروی امازاده جوشین قرار دارد یک یا دو نفر به سختی می‌توانند صعود کنند. مسیر رفت از تبریز به ورزقان و از آنجا در جهت شمال غربی به طرف شهر خاروانا می‌باشد.

به گفتهٔ رئیس شورای ثبت آثار تاریخی استان درفهرست آثار ملی، تزئینات، بکاررفته روی سفالینه‌ها شامل نقوش کنده شده هندسی، موجی، نوارهای افقی و خطوط نقطه چین می باشد که، این تنوع و ظرافت درنوع خود منحصر به فرد است.

پله‌های ورودی این قلعه از سنگ تراشیده شده و همین‌طور به قوت خود باقی‌مانده‌اند، از بقایای قلعه دو صخره بزرگ در جناهین شرقی و غربی که احتمالاً برای دیدبانی استفاده می‌شده و حوضچه‌های حفر شده در داخل سنگ‌ها که برای ذخیره آب به کار می‌رفته است. تعدادی گودال‌های کوچک استوانه‌ای را نیز می‌توان نام برد که محل استقرار مشعل بوده.

در دهه های اخیر ودر فصل بهار بخصوص روز طبیعت قلعه جوشین و دشت سر سبز روستای جوشین میزبان مهمانان روستاها و شهر های دور و نزدیک و عاشقان طبیعت میباشد.

نمای دشت از بالای قلعه