در دوره صفوی وقتی شاه عباس اول تصمیم به بازسازی و رونق جاده ابریشم گرفت، تمامی کاروانسراهای مخروبه واقع در این جاده تجاری بازسازی و تعداد بیشماری کاروانسرای جدید نیز در همین مسیر ساخته شد. در همان دوره کاروانسراهایی نیز به منظور اقامت و استراحت تجار و مسافران جاده ابریشم در کرانه رود ارس ساخته شد.
کاروانسرای خواجه‌نظر و کاروانسرای تازه کشف شده عباسی از جمله کاروانسراهایی هستند که در دوره صفوی ساخته شده و امروزه برای بازدید مسافران و گردشگران در منطقه آزاد ارس بازسازی شده‌اند.
قدم زدن در این کاروانسراها علاوه بر آشنایی با نوع معماری و هنر به کار رفته در آن، حس غرور و شعف هر بازدیدکننده‌ای را از موفقیت ایرانی‌ها در ابتکار و ساخت این نوع بناها که درواقع به نوعی استراحتگاه و هتل عصر خود محسوب می شدند، برمی‌انگیزد.
کاروانسرای خواجه‌نظر یکی از متفاوت‌ترین کاروانسراهای دوره صفوی
کاروانسرای خواجه‌نظر جلفا در کنار رود ارس و در جاده کلیسای سنت استپانوس قرار دارد. این کاروانسرا یکی از ۹۹۹ کاروانسرای ساخته شده در دوره صفوی است که معماری متفاوتی نسبت به دیگر کاروانسراهای آن دوره دارد. کاروانسراهای دوره صفوی در سطح کشور به طور معمول دارای پلان‌های مدور، چند ضلعی، دو ایوانی با تالار ستون دار و چهار ایوانی بوده اند اما تعدادی از کاروانسراها از جمله کاروانسرای خواجه‌نظر جلفا دارای پلان‌هایی متفاوت با این الگو هستند. به طوریکه این بنا، پلانی مستطیل شکل دارد و دارای پوششهای گنبدی شکل با طاق جناقی است که از داخل آن، راهروهایی جهت دسترسی به اتاق‌ها وجود دارد. همچنین طول بنای این کاروانسرا دو برابر عرض آن است. این کاروانسرا دارای حیاط مرکزی است که سه ایوان در سه طرف این حیاط به چشم می‌خورد. بنا در سه ضلع حیاط چرخیده و ازسنگ تراش و آجر ساخته شده است.
ژان باتیست تاورنیه، جهانگرد و بازرگان معروف فرانسوی که در عصر صفوی بارها به ایران سفر کرده است، بعد از دیدن این کاروانسرا درباره آن نوشته است: «خواجه‌نظر یکی از ارامنه معتبری بود که از جلفا خارج شد و چون در تجارت ترقی کرد و نزد شاه عباس کبیر و جانشین او شاه صفی اعتبارات حاصل نمود، او را کلانتر ملت ارامنه کردند و به افتخار وطن اصلی خود جلفا دو کاروانسرای بزرگ در آنجا بنا کرد که هنوز در طرفین رودخانه باقی هستند. صد هزار اکو در آنجا خرج کرد، اما این دو بنای عالی به واسطه فوت بانی ناتمام ماندند.»
تصاویر اختصاصی تبریزتریپ:
منبع: پایگاه خبری ارس
۱. اگر خاطره یا تجربه‌ای درباره این مکان دارید اینجا بهترین جا برای به اشتراک‌گذاری اون هست.
۲. لطفا فقط دیدگاه، خاطره یا تجربیات‌تون در مورد مکان فوق رو اینجا بنویسید. برای تماس با ما یا مشارکت در پروژه به صفحه تماس با ما مراجعه کنید.